Inhoud

• Wat doet codeïne en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik codeïne gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

codeïne

Codeïne is een pijnstillend medicijn. Verder heeft het een hoestprikkeldempende werking. Het maakt mogelijk de neiging tot hoesten minder.

Het kan worden gebruikt bij pijn en diarree. Het is ook te gebruiken bij hoest. Artsen raden het af om codeïne bij hoest te gebruiken. 

Wat doet codeïne en waarbij gebruik ik het?

Hoest

Codeïne wordt soms gebruikt bij prikkelhoest of kriebelhoest.

Wanneer de keel en longen geprikkeld worden, geven de hersenen een signaal af om te hoesten. Vaak is dit noodzakelijk, omdat er bijvoorbeeld slijm in de luchtwegen zit. Soms is dat niet het geval, maar ontstaat de prikkelhoest doordat de keel en longen geïrriteerd zijn door een verkoudheid zonder slijm of bijvoorbeeld door een verblijf in een rokerige omgeving. De voortdurende kriebel kan erg vervelend zijn, zoals `s nachts en tijdens een concert of lezing.

Behandeling
In dat geval wordt soms codeïne gebruikt om de hoestprikkel te dempen. Het is alleen niet zeker dat dit medicijn werkt tegen hoesten. Codeïne geeft wel bijwerkingen. Daarom wordt door artsen dit medicijn niet meer aangeraden bij hoest. 

Gebruik dit medicijn zeker niet als u veel slijm ophoest. De hoestprikkel is dan juist nodig om het slijm kwijt te raken.

 

Pijn

Pijn bestaat in verschillende vormen. Pijn kan komen door een beschadiging in uw lichaam of als iets niet werkt zoals het hoort. De zenuwen in het beschadigde lichaamsdeel geven een seintje naar uw hersenen en u voelt pijn. Soms heeft pijn geen duidelijke oorzaak en weten we niet waar de pijn vandaan komt.

Werking
Codeïne zorgt ervoor dat de pijnprikkel niet of minder sterk aankomt. U voelt de pijn minder en reageert er rustiger op.

Codeïne wordt soms gebruikt in combinatie met de pijnstiller paracetamol. Meer informatie over deze combinatie vindt u bij paracetamol met codeïne.

Binnen een half uur na inname merkt u dat de pijn minder wordt. Dit medicijn blijft 3 tot 4 uur werken.

Diarree

Diarree kan plotseling opkomen en een paar dagen duren. Diarree ontstaat meestal door een darminfectie. U heeft waterige ontlasting, moet vaak naar het toilet, krijgt last van winderigheid en buikkramp en voelt zich slap. Bij waterdunne diarree verliest uw lichaam veel vocht. Wanneer u meer vocht verliest dan drinkt, kunt u uitdrogen.

Zelfzorg
Diarree gaat meestal na korte tijd vanzelf over. Wel moet u zorgen dat u niet uitdroogt door veel te drinken, eventueel een glucose-zoutoplossing (ORS). Dit is vooral belangrijk voor kinderen en ouderen, omdat zij gevoeliger zijn voor uitdroging.

U kunt het ongemak door de diarree minder maken door capsules met loperamide (een diarreeremmer) in te nemen, gedurende maximaal enkele dagen. Dit zorgt dat de darminhoud langer in de darmen blijft en steviger wordt. 

Behandeling
Als loperamide onvoldoende werkt, kan uw arts codeïne voorschrijven.

U merkt binnen een half uur dat u minder last heeft van diarree. Dit medicijn blijft 3 tot 4 uur werken.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

Hoe vaak de bijwerkingen optreden, is afhankelijk van de dosering. De dosering is bij pijn meestal hoger dan bij hoest.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Maag-darmklachten, zoals misselijkheid en braken en zeer zelden verminderde eetlust en verstopping (obstipatie)

  Deze bijwerkingen treden vooral in het begin van de behandeling op. Meestal helpt het als u het medicijn met wat voedsel inneemt. Blijft u er ook na enige dagen last van houden? Neem dan contact op met uw arts.

  Eet, als dat mogelijk is, vezelrijke voeding en drink veel. Heeft u last van verstopping? Soms schrijven artsen bij dit medicijn een laxerend medicijn voor. Raadpleeg uw arts als u last krijgt van verstopping.
   

• Sufheid en zeer zelden slaperigheid, duizeligheid en een verminderd reactievermogen.

  Dit is vooral lastig bij activiteiten waarbij uw oplettendheid erg nodig is, zoals autorijden, het beklimmen van een ladder of het bewaken van een proces op het werk. Onderneem geen risicovolle activiteiten, zeker niet de eerste twee weken van de behandeling, als u nog aan het medicijn moet wennen.

• Droge mond doordat u minder speeksel aanmaakt. Hierdoor ontstaan sneller gaatjes in uw gebit. 

  Heeft u veel last van een droge mond? Zuig op ijsblokjes of gebruik (suikervrije) kauwgom om de aanmaak van speeksel te stimuleren. Poets en flos extra goed als u merkt dat u last blijft houden van een droge mond. Laat eventueel de tandarts vaker controleren

• Jeuk en zeer zelden huiduitslag

  Dit kan wijzen op overgevoeligheid, maar dat hoeft niet. Raadpleeg bij huiduitslag uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor codeïne.

  Dit merkt u aan huiduitslag en galbulten. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Geef aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor codeïne. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

• Maagdarmklachten, zoals pijn in de bovenbuik en verstopping (obstipatie).

  Eet, als dat mogelijk is, vezelrijke voeding en drink veel. Soms schrijven artsen bij dit medicijn een laxerend medicijn voor. Raadpleeg uw arts als u last krijgt van verstopping.

• Overmatig zweten of blozen

• Hoofdpijn

• Psychische klachten, zoals verwardheid, rusteloosheid, depressie en waanvoorstellingen (hallucinaties). 

  Als u te veel last heeft van deze bijwerkingen, neem dan contact op met uw arts. Deze bijwerkingen verdwijnen meestal weer als u stopt met het medicijn. 

• Duizeligheid, duizelingen (gevoel te tollen), wazig zien

• Verlaagde bloeddruk. Soms kunt u dit merken aan duizeligheid, vooral bij het opstaan uit bed of uit een stoel. 

  Dit gaat in het algemeen over als u na een paar dagen gewend bent geraakt aan dit medicijn. Als u zich duizelig voelt, sta dan niet te snel op uit bed of van een stoel. U kunt het best dan even liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen.

• Snellere of juist tragere hartslag, hartkloppingen

• Bemoeilijkte ademhaling en benauwdheid

  Bemoeilijkte ademhaling treedt alleen op bij hoge doseringen codeïne.

• Moeilijk kunnen plassen

  Dit is vooral van belang als u al moeite met plassen heeft door een vergrote prostaat. Neem contact op met uw arts als u dit merkt. Mogelijk is een ander medicijn geschikter voor u.

• Seksuele stoornissen, zoals minder zin in vrijen en moeilijke erectie. 

  Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft. 

• Slaapapneu, een kortdurende periode van ademstilstand tijdens de slaap

  Als u eerder last van slaapapneu heeft gehad, kunt u hier meer last van krijgen. Dit treedt alleen op bij hogere doseringen codeïne. Merkt u dat u nachtelijke aanvallen heeft van stokkende ademhaling? Of verergeren deze? Neem dan contact op met uw arts.  

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik codeïne gebruiken met andere medicijnen?

Gebruik codeïne niet als u ook een hoestmiddel gebruikt dat het ophoesten vergemakkelijkt. Beide middelen werken elkaar tegen.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze medicijnen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld de rijvaardigheid versterken elkaar. Rijd geen auto als u twee of meer van dergelijke middelen gebruikt.
• Bepaalde sterke pijnstillers, namelijk buprenorfine, nalbufine, nalmefeen en pentazocine. De pijnstillende werking van codeïne kan door deze medicijnen afnemen. U kunt ook last krijgen van ontwenningsverschijnselen. Neem contact op met uw arts als u dat merkt.
• Het ontwenningsmiddel naltrexon gaat de werking van codeïne tegen. Hierdoor heeft codeïne minder effect. Als u codeïne langdurig gebruikt, kunt u last krijgen van ontwenningsverschijnselen. Gebruik deze combinatie niet.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Wilt u weten of u met dit medicijn mag autorijden? Beantwoord dan de vragen in het schema hieronder.

Gebruikt u ook andere medicijnen die deze bijwerkingen geven? Let er dan op dat u meer last kunt hebben van deze bijwerkingen.

Nieuwe wet: vanaf 1 juli 2017 kunnen deelnemers aan het verkeer met een speekseltest gecontroleerd worden op drugsgebruik. Daarbij maakt de politie geen uitzondering voor het medicinaal gebruik van codeïne.
Als u codeïne gebruikt, kunt u een positief testresultaat verwachten. Dat betekent dat u risico loopt op een boete of ontzegging van de rijbevoegdheid. Gebruikt u dit medicijn in overleg met uw arts? Vertel dit dan aan de agent. Het Openbaar Ministerie (OM) kan besluiten u niet te vervolgen als dit medicijn door uw arts is voorgeschreven en u als u het gebruikt zoals uw arts het heeft voorgeschreven.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema ‘Medicijnen in het verkeer‘ lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol versterkt het versuffende effect van dit medicijn. Ook als u hier niets meer van merkt, omdat u gewend bent geraakt aan codeïne, kunt u door het gebruik van alcohol erg suf worden. Beperk daarom het gebruik van alcohol en drink het liever niet.

alles eten?
U mag alles eten.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
Meld het aan uw arts en apotheker als u zwanger bent of dit binnenkort wilt worden.

• Gebruikt u dit medicijn af en toe? 
  U kunt dit medicijn veilig gebruiken tijdens de zwangerschap. Er is redelijk veel ervaring met het gebruik van dit medicijn tijdens de eerste 3 maanden (1e trimester) van de zwangerschap. En er zijn geen aanwijzingen dat dit medicijn slecht is voor de zwangerschap of voor de baby. 

U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken vlak voor de bevalling. Bij gebruik vlak voor de bevalling kan de baby na de geboorte moeite hebben met ademhalen. Ook kunnen bij gebruik in de laatste 3 maanden van de zwangerschap ontwenningsverschijnselen bij de baby ontstaan. 

• Gebruikt u dit medicijn voor lange tijd? 
  U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts of apotheker.

• Gebruikt u codeïne 2 tot 3 dagen of korter? 
  Het medicijn komt in kleine hoeveelheden in de moedermelk. Er is een klein risico op bijwerkingen bij het kind. Dit merkt u doordat uw baby suf wordt en minder goed drinkt. Als uw arts vindt dat u borstvoeding kunt geven: let dan goed op deze bijwerkingen. Als deze bijwerkingen optreden, neem dan contact op met uw arts. 
   
• Gebruikt u codeïne langer dan 2 of 3 dagen? 
  Gebruik dit medicijn NIET als u borstvoeding geeft. Dit medicijn komt in kleine hoeveelheden in de moedermelk. Het kan bijwerkingen bij het kind geven. Ook neemt de hoeveelheid moedermelk door dit medicijn af. Misschien kunt u tijdelijk met dit medicijn stoppen. Of misschien kunt u overstappen op een ander medicijn. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken. Of u kunt kunstvoeding geven. 

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?

Gebruik niet meer dan de aanbevolen dosering. Er ontstaan makkelijk verschijnselen van overdosering, vooral bij ouderen.

Wanneer?

Tabletten of drank
U gebruikt dit medicijn maximaal 4 keer per dag. Zorg dat tussen iedere inname ten minste 6 uur zit.

Codeïne werkt het snelst als u het op een lege maag inneemt, maar u kunt het ook met voedsel innemen. Met voedsel begint dit medicijn later te werken. Heeft u snel last van uw maag? Neem het dan in na een maaltijd.

Hoest
Gebruik dit medicijn als u last heeft van kriebelhoest of dit verwacht te krijgen, zoals tijdens de slaap, een concert of lezing. Neem het voor de nacht een uur van tevoren in, dan heeft u het minste last van kriebelhoest bij het inslapen.

Hoelang?

• Hoest: gebruik dit medicijn zo kort mogelijk. Meestal gebruikt u codeïne maar een paar dagen. Een normale kriebelhoest hoort binnen 2 weken over te zijn. Is dat bij u niet het geval? Raadpleeg dan uw arts.
• Pijn: gebruik codeïne zo kort mogelijk.